بروزهای دارویی شبه‌لیکن (Lichenoid drug eruptions)

بروزهای دارویی شبه‌لیکن، بروزهای پوستی خاصی هستند که با پاپول‌ها و پلاک‌های بنفش و پوسته‌دار مشخص می‌شوند و معمولاً به صورت متقارن و گسترده دیده می‌شوند. خارش (Pruritus) یکی از ویژگی‌های شایع این بروزهاست. نواحی کلاسیک درگیری در لیکن پلان (lichen planus) مانند مچ‌ها ممکن است تحت تأثیر قرار نگیرند. ویژگی‌های بالینی دیگری که ممکن است نشان‌دهنده نقش یک دارو به عنوان عامل ایجادکننده باشند شامل وجود پلاک‌های بزرگ‌تر، اگزمای ثانویه، هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب (post-inflammatory hyperpigmentation) و عدم حضور خطوط ویکهام (Wickham striae) است. بروز دارویی شبه‌لیکن ممکن است به اریترودرمی اگزفولیاتیو (exfoliative erythroderma) پیشرفت کند. بروزهای شبه‌لیکن نوری (Photolichenoid eruptions) نواحی در معرض نور را ترجیح می‌دهند. درگیری دهانی ناشی از دارو نادر است و ممکن است با درگیری پوستی یا به صورت جداگانه رخ دهد.

داروهای متعددی در بروزهای دارویی شبه‌لیکن دخیل بوده‌اند. بروزهای کلاسیک پوستی شبه‌لیکن ممکن است توسط مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors)، ضد مالاریاها (antimalarials)، بتا بلوکرها (beta blockers)، طلا (gold)، لیتیوم (lithium)، آمالگام جیوه (mercury amalgam)، متیل‌دوپا (methyldopa)، پنی‌سیلامین (penicillamine)، کوینیدین (quinidine)، سولفونیل‌اوره‌ها (sulfonylureas)، دیورتیک‌های تیازیدی (thiazide diuretics)، مهارکننده‌های فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α inhibitors)، و مهارکننده‌های تیروزین کیناز (tyrosine kinase inhibitors) ایجاد شوند. واکنش‌های پوستی و دهانی شبه‌لیکن ممکن است توسط مهارکننده‌های ACE، آلوپورینول (allopurinol)، ضد تشنج‌ها (anticonvulsants)، داروهای ضد ویروسی (antiretrovirals)، طلا، کتوکونازول (ketoconazole)، و NSAIDs ایجاد شوند. بروزهای دارویی شبه‌لیکن نوری ممکن است توسط کاربامازپین (carbamazepine)، کلرپرومازین (chlorpromazine), دیلتیازم (diltiazem), اتامبوتول (ethambutol), کوینیدین، کینین (quinine), تتراسایکلین‌ها (tetracyclines), و دیورتیک‌های تیازیدی ایجاد شوند.

معمولاً این بروزها ۲ تا ۳ ماه پس از شروع داروی عامل ظاهر می‌شوند، هرچند که شروع آن‌ها می‌تواند به کوتاهی چند هفته یا به درازی چند سال باشد. رفع بروزها ممکن است ماه‌ها یا تا یک سال پس از قطع دارو طول بکشد؛ با این حال، گزارش‌هایی از رفع بروزها در حالی که فرد همچنان دارو را مصرف می‌کند وجود دارد. بروزهای دارویی شبه‌لیکن دهانی عمدتاً در بزرگسالان رخ می‌دهند، هرچند که مواردی در کودکان نیز گزارش شده است.

موضوعات مرتبط: لیکن پلان، لیکن پلان دهانی، لیکن پلان پیلار (lichen planopilaris)